KATEGORIE WIN W REPUBLICE CZESKIEJ
Ogólne zasady
Przepisy europejskie dają możliwość ochrony win zgodnie z nazwami pochodzenia i oznaczeniami geograficznymi. W tym kontekście używa się terminów "chroniona nazwa pochodzenia", która gwarantuje między innymi wyłączne pochodzenie winogron z danego obszaru geograficznego i określoną klasyfikację win (obejmuje to wina gatunkowe, w tym wina z atrybutem i wina VOC), oraz "chronione oznaczenie geograficzne", które obejmuje wina z naszego kraju.
Wina gatunkowe z apelacją są dalej klasyfikowane w zależności od dojrzałości winogron w czasie zbiorów, określanej na podstawie zawartości cukru w moszczu i mierzonej w stopniach znormalizowanego pomiaru moszczu (°NM), który wskazuje naturalną zawartość cukru w kilogramach na 100 litrów moszczu.
Przegląd kategorii win
WINO BEZ PODANIA POCHODZENIA / WINO
Jest to kategoria, którą klient wcześniej znał jako wino stołowe. Pochodzi z winogron uzyskanych w dowolnym państwie członkowskim UE, z winogron odmian przerobowych, stołowych i niezarejestrowanych. Jest to najniższa kategoria win. Wydajność w winnicy nie jest ograniczona. W niektórych przypadkach może być oznaczona odmianą i rocznikiem.
Wina te są zwykle lżejsze, mniej ekstraktywne. Z winogron pochodzących z regionu uprawy winorośli na Morawach lub w Czechach, takie wina nie są praktycznie na rynku dostępne.
WINO Z PODANIEM POCHODZENIA
CHRONIONE OZNACZENIE GEOGRAFICZNE - Chráněné zeměpisné označení (CHZO)
Wino regionalne – Zemské víno
Wino regionalne spełnia następujące wymagania: jest wytwarzane wyłącznie z winogron krajowych, zebranych w winnicy na wino gatunkowe na danym obszarze, z odmian dopuszczonych w jednym z państw członkowskich UE lub z odmian, które nie są zarejestrowane w krajowej księdze odmian, ale mogą produkować wina regionalne (np. bílý portugal, šedý portugal, modrý janek, tramín žlutý, veltlínské červenobílé, i in.). Zawartość cukru w winogronach podczas zbioru musi wynosić min. 14 °NM. Jest oznaczone nazwami „moravské zemské víno“ (morawskie wino regionalne) z winogron uzyskanych w winnicach morawskiego regionu winiarskiego, lub „české zemské víno“ (czeskie wino regionalne) z winogron uzyskanych w winnicach czeskiego regionu winiarskiego. Muszą być oznaczone rocznikiem i nazwą odmiany (odmian). Winogrona muszą pochodzić wyłącznie z podanego obszaru geograficznego, tam musi również być wino wytwarzane.
W taki sposób oznaczają winiarze również wina uzyskane z winogron spełniających warunki do produkcji win jakościowych, jednak ze względu na małą wielkość danej partii nie zdecydowali się na ich zaszeregowanie do kategorii win jakościowych.
CHRONIONE OZNACZENIE POCHODZENIA - Chráněné označení původu (CHOP)
Jest to oznaczenie wyjątkowego wina z danego regionu lub miejsca, którego jakość lub cechy charakterystyczne są określone przez specyficzne środowisko geograficzne. To oznaczenie mogą posiadać tylko te wina, które pochodzą z określonego terytorium (regionu, miejsca lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju), dla których jakość lub cechy charakterystyczne wynikają wyłącznie lub głównie z określonego środowiska geograficznego z jego charakterystycznymi czynnikami naturalnymi i ludzkimi, oraz jeżeli produkcja, przetwarzanie i przygotowanie takiego wina odbywa się na wyznaczonym terytorium.
Winiarski region MORAWY
- winiarski subregion znojemski
- winiarski subregion mikulovski
- winiarski subregion slovacki
- winiarski subregion velkopavlovicki
Winiarski region CZECHY
- winiarski subregion litoměřicki
- winiarski subregion mělnicki
Wina z CHOP mogą być:
Wino jakościowe...
Do produkcji mogą być używane wyłącznie krajowe winogrona odmian zarejestrowanych w krajowej księdze odmian lub odmian zatwierdzonych w jednym z państw członkowskich UE, pochodzące z winnic nadających się do produkcji wina jakościowego z jednego z regionów winiarskich. Wino musi być produkowane na obszarze regionu winiarskiego, w którym zebrano winogrona. Wydajność nie może przekraczać maksymalnej dopuszczalnej wartości 14 ton/hektar. Zawartość cukru w winogronach musi osiągnąć min. 15°NM. Wino musi spełniać wymagania jakościowe i musi być sklasyfikowane przez Państwową Inspekcję Rolno-Spożywczą (SZPI). Może być dołączone dodatkowe oznaczenie:
… odmianowe – uzyskane z winogron, miazgi lub moszczu winnego najwyżej z 3 odmian,
… markowe – uzyskane z mieszanki winogron, miazgi, moszczu winnego, lub poprzez połączenie win jakościowych.
Etykieta zawiera nazwę regionu winiarskiego, w przypadku jakościowego wina odmianowego również nazwę odmiany lub odmian, lub markę markowego wina jakościowego. Etykieta może zawierać również informację o subregionie winiarskim, gminie winiarskiej, parceli winiarskiej i rocznik. Obowiązkowe jest podanie odpowiedniej partii wina oraz numer ewidencyjny jakości, nadany przez SZPI (Państwowa Inspekcja Żywności) .
Wino jakościowe z wyróżnikiem...
...oznaczane też jako wina jakościowe z predykatem (Prädikatswein, Qualitätswein mit Prädikat - QmP).
Winogrona do produkcji tak oznaczonych win muszą spełniać wszystkie wymagania potrzebne do produkcji win jakościowych. Ponadto muszą pochodzić z jednego subregionu winiarskiego a pochodzenie winogron, zawartość cukru, waga, odmiana lub mieszanka odmian, muszą zostać zweryfikowane przez SZPI. W przypadku win z wyróżnikiem zawartość cukru w moszczu nie może być podwyższona przez dodanie cukru.
Etykiety win jakościowych z wyróżnikiem muszą zawierać nazwę regionu i subregionu winiarskiego, mogą zawierać nazwę odmiany lub odmian, rocznik zbioru oraz nazwę gminy i parceli winiarskiej. Obowiązkowe jest podanie numeru partii i numeru ewidencyjnego jakości, nadanego przez SZPI.
…wino kabinetowe (QmP Kabinett)
Kategoria win wyprodukowanych z moszczu, które osiągnęły przynajmniej 19°NM. Zwykle są to wina lżejsze, wytrawne, przyjemne do picia.
… późny zbiór (QmP Spätlese)
Wina ze zbioru winogron o zawartości cukru co najmniej 21°NM. Są to zwykle wina pełne, ekstrakcyjne, wytrawne lub półwytrawne.
… wybór z winogron (QmP Auslese)
Wina produkowane z winogron, które dojrzały do co najmniej 24°NM. Wina te są pełne, ekstrakcyjne, z wyższą zawartością alkoholu, czasami z wyższą resztkową zawartością cukru.
… wybór z jagód (QmP Beerenauslese)
Wina produkowane z winogron, które zostawiono przez dłuższy okres w winnicy, przez co uzyskały zawartość cukru w moszczu co najmniej 27° NM. Zwykle są to wina bardzo pełne, ekstraktywne, półsłodkie lub słodkie.
… wino lodowe (QmP Eiswein)
Wina te powstają poprzez tłoczenie mrożonych winogron zebranych przy maksymalnej temperaturze -7°C. Uzyskany moszcz musi mieć zawartość cukru co najmniej 27°NM. Winogrona nie mogą ulec rozmrożeniu podczas tłoczenia, dlatego część wody pozostaje w winogronach niewyprasowana w postaci kryształków lodu, a w trakcie tłoczenia uzyskujemy zagęszczony moszcz. Wina lodowe są zazwyczaj bardzo ekstraktywne i słodkie. Mogą być produkowane tylko w niektórych rocznikach, dlatego są rzadkie i stosunkowo drogie.
… wino słomowe (QmP Strohwein)
Wina produkowane z winogron suszonych przez co najmniej trzy miesiące na słomie lub trzcinie, lub zawieszonych w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Powoduje to odparowanie części wody i skoncentrowanie zawartości substancji ekstrakcyjnych. Uzyskany moszcz musi mieć co najmniej 27°NM. Można go wyciskać nawet po 2 miesiącach, jeśli zawartość cukru w moszczu osiągnie min. 32°NM. Wina słomowe są zwykle bardzo ekstraktywne i słodkie. Ich produkcja jest wymagająca, dlatego są cenne i drogie.
… wybór z cybebów (QmP Trockenbeerenauslese)
Wina produkowane z wybranych jagód porażonych szlachetną pleśnią lub z jagód przejrzałych, które osiągnęły zawartość cukru min. 32°NM. Ze względu na wyjątkowo długi czas dojrzewania, takie dojrzałe jagody przeważnie zamieniają się w rodzynki – cybeby (z niemieckiego Zibebe, z arabskiego zibiiba - rodzynka). Wina te są zwykle bardzo ekstraktywne, słodkie, cenne, a dlatego i drogie.
Wino oryginalnej certyfikacji (VOC)
Wina oryginalnej certyfikacji to specyficzna kategoria win. O prawie do używania oznaczenia VOC dla określonej partii wina decydują sami winiarze w ramach stowarzyszenia VOC dla danej lokalizacji. System VOC z podkreśleniem oryginalności, autentyczności i jakości wina, odpowiada na przykład francuskiemu AOC, włoskiemu DOC lub austriackiemu DAC. Winiarze sami ustalają, które wina są typowe dla danego terroir, wybierają też parcele winiarskie i najbardziej odpowiednie lokalizacje. System ten stanowi alternatywę dla dominującego systemu oceny i klasyfikacji win w Republice Czeskiej, który zapewnia Komisja Państwowej Inspekcji Rolno-Spożywczej zgodnie z wymogami ustawy winiarskiej.
Wspólne oznakowanie win z Republiki Czeskiej
Jeżeli wino o chronionym oznaczeniu pochodzenia (CHOP) lub chronionym oznaczeniu geograficznym (CHZO) zostało wyprodukowane z winogron zebranych w Republice Czeskiej, producent musi oznaczyć je wspólnym oznakowaniem zgodnie z ustawą winiarską:
W celach marketingowych używany jest również znak „Wina z Moraw” lub „Wina z Czech”. Można go również użyć we wspólnej formie dla obu regionów winiarskich Republiki Czeskiej:
► Tematy pokrewne: Winiarskie regiony Republiki Czeskiej | Odmiany winorośli
Tłumaczenie: Ing. Lech MAŁYSZ